FeelharmonICE
Koncert w ramach Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie
Wykonawcy:
Orkiestra i Chór Filharmonii Krakowskiej (Piotr Piwko – chórmistrz)
Chór Polskiego Radia – Lusławice (Adam Kawa – przygotowanie)
Maciej Tworek – dyrygent
Iwona Hossa – sopran
Karolina Sikora – sopran
Anna Lubańska – alt
Rafał Bartmiński – tenor
Artur Janda – bas
Sławomir Holland – narrator
Repertuar:
Krzysztof Penderecki – VII Symfonia Siedem bram Jerozolimy
MUZYKA jako PRZESŁANIE
Siedem bram Jerozolimy Krzysztofa Pendereckiego
W centrum: proroctwo Ezechiela
„Z czterech wiatrów przybądź, duchu, i powiej po tych pobitych, aby ożyli”. Krzysztof Penderecki nazwał te słowa Boga z proroctwa Ezechiela ze Starego Testamentu cudownymi, będącymi wizją naszego zmartwychwstania. Znalazły się one w zbiorze tekstów, wybranych przez kompozytora do jego Siedmiu bram Jerozolimy – razem z psalmami oraz wersetami z ksiąg Izajasza, Daniela czy Jeremiasza, śpiewanymi po łacinie. I tylko przywołane proroctwo przedstawiane jest w języku narodowym kraju, w którym dzieło zostaje wykonane.
Symbolika siódemki i wielka forma
Siódma Symfonia „Siedem bram Jerozolimy” – na pięciu solistów, recytatora, trzy chóry i rozbudowaną orkiestrę – skomponowana została dla uczczenia Świętego Miasta z okazji jubileuszu trzech tysięcy lat jego istnienia i prawykonana 9 stycznia 1997 roku w Jerozolimie. Przenika ją symbolika siódemki. Dramaturgię od Magnus Dominus (‘wielki jest Pan’; Psalm 47) do Haec dicit Dominus (‘to mówi Pan’, Księga Jeremiasza), pełniących rolę uroczystych ram, współtworzy siedem części. Akord E-dur, wieńczący całość, powtórzony jest siedmiokrotnie. Tematy części drugiej i czwartej Si oblitus fuero tui, Jerusalem (‘Jeruzalem, jeśli zapomnę o tobie; Psalm 137) zbudowane zostały z siedmiu dźwięków. Jako pierwsza powstała – w Lusławicach – część trzecia De profundis clamavi, ad te Domine (‘z głębokości wołam do Ciebie, Panie’), będąca umuzycznieniem jednego z najbardziej znanych psalmów pokutnych, przeznaczona na trzy chóry a cappella, a nastrojona na ton modlitewnego skupienia.
Sacrum i dialog
W muzyce spotykają się różne tradycje: Penderecki znany był z postawy dialogicznej – ekumenicznej. Na przykład trąbka basowa naśladuje żydowski szofar – rodzaj rogu używanego w Świątyni Jerozolimskiej. W części piątej, Lauda, Jerusalem, Dominum (‘chwal, Jerozolimo, Pana; Psalm 147), odzywa się tubafon – nisko brzmiący instrument perkusyjny złożony z połączonych rur PCV. Można odczytać dzieło Pendereckiego w kategoriach apelu o dialog różnych religii, zwłaszcza w miejscu, w którym przenikają się trzy największe wyznania monoteistyczne. Przed prawykonaniem twórca wyznał, że jego utwór jest bardzo chrześcijański, skierowany w stronę Boga. Przecież, jak powtarzał, tylko homo religiosus może liczyć na ocalenie we współczesnym świecie targanym konfliktami. Piękne i mądre przesłanie. Jakże aktualne i ważne – tu i teraz…
Małgorzata Janicka-Słysz
Udział w koncercie Chóru Polskiego Radia – Lusławice współfinansowany ze środków Miasta Krakowa.